Ένα έξυπνο...Human Resourse Management

Το έξυπνο...Human Resourse Management που κέρδισε μια μάχη

Προπαγανδιστική αφίσα των Γιαπωνέζων

Μετά το βομβαρδισμό του Πέρλ Χάρμπορ στις 7 Δεκέμβρη του 1941, ξεκίνησε σαν ορμητικός χείμαρρος η ιαπωνική προέλαση σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του Ειρηνικού ωκεανού, καταλαμβάνοντας μία-μια τις αποικίες που διατηρούσαν στην περιοχή οι ανταγωνίστριες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις: Χονγκ Κόνγκ, Σιγκαπούρη, Μαλαισία, Μπούρμα (Βρετανική Αυτοκρατορία), Φιλιππίνες (ΗΠΑ), Ινδονησία (Ολλανδία), Ινδοκίνα (Γαλλία). Παράλληλα συνεχίστηκε η επίθεση για την κατάληψη της υπόλοιπης Κίνας. Μέσα σε μόνο τέσσερις μήνες και με μεγάλη οικονομία σε πόρους και δυνάμεις, όλος ο κεντρικός και δυτικός ωκεανός ήταν πλέον στα χέρια των Γιαπωνέζων. Την περισσότερη αντίσταση τη συνάντησαν στις Φιλιππίνες, ενώ στις υπόλοιπες κατακτήσεις τους καθοριστικός παράγοντας επιτυχίας αποτέλεσε το γεγονός ότι οι μητροπόλεις δεν μπορούσαν να διαθέσουν στρατεύματα προς ενίσχυση των μικρών φρουρών που διατηρούσαν εκεί, διότι είτε είχαν καταληφτεί από τη ναζιστική Γερμανία (Γαλλία, Ολλανδία), είτε αντιμετώπιζαν φοβερές δυσκολίες στην Ευρώπη (Βρετανική Αυτοκρατορία). Απέμενε η Αυστραλία.

Η Αυστραλία αντιμετώπιζε το ίδιο πρόβλημα: δεν είχε επαρκή στρατό για άμυνα. Οι Εγγλέζοι τους είχαν υποχρεώσει να αποσπάσουν μεγάλες δυνάμεις ώστε να πολεμήσουν στην Ευρώπη και στην Αφρική για τα συμφέροντα του βρετανικού κράτους. Την άμυνά της αναγκαστικά ανέλαβαν οι Αμερικάνοι και αυτό συνέβη για στρατηγικούς λόγους. Αν έπεφτε η Αυστραλία, οι ΗΠΑ θα αποκόπτονταν από τους Εγγλέζους που διατηρούσαν ισχυρές βάσεις στην Ινδία. Αν, αντιθέτως, διατηρούνταν η Αυστραλία, από εκεί θα μπορούσε να ξεκινήσει η αντεπίθεση των ΗΠΑ για την κυριαρχία του Ειρηνικού. Το ίδιο σκεπτικό είχαν και οι Ιάπωνες, που γνώριζαν ότι αργά ή γρήγορα οι ΗΠΑ θα ξεκινούσαν επιθετικές ενέργειες. Για την ώρα όμως- την άνοιξη του 1942- η πρωτοβουλία των κινήσεων βρισκόταν στα χέρια του Ιαπωνικού επιτελείου.
Όταν οι Γιαπωνέζοι ξεκίνησαν να βομβαρδίζουν πόλεις της βόρειας Αυστραλίας, όπως το Ντάρβιν, οι Αμερικάνοι μπερδεύτηκαν. Θέλανε ή δε θέλανε οι Ιάπωνες να κάνουν απόβαση στο αχανές νησί; Διότι παράλληλα με τους βομβαρδισμούς, οι Γιαπωνέζοι ξεκινούσαν και να χτίζουν βάσεις στα ανατολικά της Νέας Γουινέας και στα νησιά του Αρχιπελάγους Μπίσμαρκ, με προφανή στόχο να αποκόψουν τα ανατολικά παράλια της Αυστραλίας από τις ΗΠΑ. Ποια ήταν η προτεραιότητά τους λοιπόν; Η ζωτικής σημασίας απάντηση του ερωτήματος τούτου ανατέθηκε στις μονάδες που συγκέντρωναν πληροφορίες, δηλαδή στο τμήμα υποκλοπών και κρυπτανάλυσης του αμερικάνικου ναυτικού.
Το τμήμα κρυπτανάλυσης, με την ονομασία ΗΥΡΟ, είχε έδρα στη Χαβάη, σε ένα μπετονένιο υπόγειο χωρίς παράθυρα και με υποτυπώδη εξαερισμό. Οι εργαζόμενοι εκεί που προσπαθούσαν να σπάσουν τους κωδικούς του Ιαπωνικού ναυτικού JN-25, το ονόμαζαν "το μπουντρούμι". Δούλευαν σε 24ωρες βάρδιες. Ακολουθούσε μια μέρα ρεπό και μετά ξανά μια ολόκληρη μέρα δουλειά. Σε περιόδους έντονης πολεμικής δραστηριότητας τα δυο 24ωρα μεταφραζόταν σε 30 ώρες εργασία και 18 ώρες ξεκούραση. Το πρόγραμμα ήταν εξαντλητικό για τους αναλυτές και ο όγκος πληροφοριών που καλούνταν να αναλύσουν ήταν πελώριος, όμως, τουλάχιστον, δεν κινδύνευαν να δεχτούν κάποια τορπίλη στο καράβι τους ή να φαγωθούν από καρχαρίες ή να ξεψυχήσουν σε κάποια μαγευτική παραλία ενός τροπικού νησιού. Στον προθάλαμο της εισόδου είχε μια επιγραφή: "δεν χρειάζεται να είσαι τρελός για να βρίσκεσαι εδώ, αλλά αν είσαι, αυτό βοηθάει".  Όπως αποδείχτηκε, αυτό ακριβώς ήταν το μυστικό της επιτυχίας!

Ο Φίννεγκαν με τακτοποιημένο το γραφείο

Ο επικεφαλής του σταθμού Τζο Ρόσφορτ βασίστηκε σε δυο ανθρώπους για να γίνει αποτελεσματικά η δουλειά, οι οποίοι -επίτηδες ή τυχαία- ήταν εντελώς διαφορετικοί στη μεθοδολογία που ακολουθούσαν. Το μόνο κοινό που είχαν ήταν ότι ξέρανε πολύ καλά τη γιαπωνέζικη γλώσσα. Ο ένας, ο "δεν χρειάζεται να είσαι τρελός", ονόματι Άλβα Λάσγουελ, ήταν ο μετρημένος επιστήμονας που λειτουργούσε λογικά με υπόθεση, διασταύρωση και απάντηση, καθισμένος σε ένα εντελώς άδειο από οτιδήποτε γραφείο, έχοντας μπροστά του μόνο το μήνυμα που έπρεπε να αναλύσει. Ο άλλος, ο "αν είσαι τρελός βοηθάει", ονόματι Τζο Φίννεγκαν, απαντούσε με τη διαίσθησή του κυρίως. Εκείνου το γραφείο ήταν γεμάτο σκουπίδια, γεμάτα τασάκια, τσαλακωμένα πακέτα τσιγάρων, μισοτελειωμένο φαΐ, αποκόμματα εφημεριδών, έγγραφα και άσχετα αντικείμενα. Έπαιρνε ηρεμιστικά χάπια και συνήθως κοιμόταν εκεί, στο "μπουντρούμι", δεν έβγαινε έξω· ήταν σαν τρωγλοδύτης, αν και με το βαθμό του ταγματάρχη των πεζοναυτών.
Στις αρχές Απρίλη του 1942, το τμήμα κρυπτανάλυσης προσδιόρισε σαν αντικειμενικό στόχο των Γιαπωνέζων το υπό αυστραλιανή διοίκηση λιμάνι της Νέας Γουινέας, Πορτ Μόρεσμπυ. Αντιστοιχούσε στον κωδικό RZP. Ένα επόμενο μήνυμα μιλούσε για τη συγκρότηση μιας μοίρας του Ιαπωνικού Ναυτικού με σκοπό την κάλυψη της επιχείρησης "ΜΟ". Το ιδεόγραμμα αυτό υπήρχε μαζί με το RZP και εκεί προβληματίστηκαν οι Αμερικάνοι. Αφού το RΖP ήταν το Πορτ Μόρεσμπυ, το ΜΟ ήταν κάτι άλλο; Η απάντηση θα καθόριζε που θα περιπολούσαν τα μόλις δυο αεροπλανοφόρα που είχαν στη διάθεσή τους εκείνη την περίοδο οι Αμερικάνοι.

Οι δυο κρυπταναλυτές στρώθηκαν στη δουλειά και ο πρώτος που το βρήκε ήταν ο Φίννεγκαν. Με τη διαίσθησή του: Είδε σε άλλο μήνυμα το όνομα δυο μικρών νησιών από όπου πρέπει να περάσεις  για να πας στο Πόρτ Μόρεσμπυ (στο λεγόμενο Πέρασμα Τζόμαρντ) και κατάλαβε ότι γι αυτό πρόκειται. Απλά, RZP ήταν ο κωδικός για το λιμάνι-στόχο και ΜΟ ο κωδικός της επιχείρησης κατάληψής του. Λίγες μέρες αργότερα και ο Λασγουελ έφτασε στο ίδιο συμπέρασμα. Ανεξάρτητα ο ένας απ'τον άλλον. Ο Ρόσφορντ τους είχε σε καραντίνα. Τα αεροπλανοφόρα των αμερικάνων ("Λέξινγκτον" και "Γιόρκταουν") έπρεπε συνεπώς να σταλούν στη Θάλασσα των Κοραλίων, ανοικτά της Αυστραλίας, όπου και συνέβη η πρώτη ναυμαχία της ιστορίας όπου οι αντίπαλοι στόλοι δεν αντίκρισαν ο ένας τον άλλο: όλες οι ενέργειες έγιναν από τα αεροπλάνα που διέθεταν. Η αεροναυμαχία της Θάλασσας των Κοραλλίων θεωρήθηκε τακτικά ισόπαλη (ίσες απώλειες), στρατηγικά όμως ως νίκη των αμερικάνων (ματαίωση τελικά της  επιχείρησης ΜΟ).
Η τακτική του Ρόσφορντ να χρησιμοποιεί δυο διαφορετικούς δρόμους, προσωποποιημένους στους εν λόγω κρυπταναλυτές, ήταν αποτελεσματική,  αν και δεν του απέφερε αναγνώριση, διότι δεν τα είχε καλά με την ηγεσία του επιτελείου. Όμως, πάλι αυτοί, συγκεκριμένα ο Λάσγουελ, ανακάλυψαν και τον επόμενο στόχο τον Γιαπωνέζων, τη νήσο Μίντγουευ, όπου οι τελευταίοι υπέστησαν την ολέθρια καταστροφή που άλλαξε τη ροή του πολέμου στον Ειρηνικό. Δεν ισχύει η ιστορία ότι με τέχνασμα ανακάλυψαν ότι ο κωδικός ΑF, ο επόμενος στόχος των Γιαπωνέζων, αντιστοιχούσε στο Μίντγουέυ, αλλά ότι με τέχνασμα επιβεβαίωσαν το παραπάνω στον ναύαρχο Νίμιτς που επιτακτικά ζήτησε να πειστεί. Και ποιο ήταν το τέχνασμα; Ζήτησαν από τη φρουρά του Μίντγουέυ να αναφέρει ψευδώς ότι έχει έλλειψη πόσιμου νερού. Οι Ιάπωνες αμέσως, ανέφεραν στο επιτελείο τους ότι το AF δεν είχε νερό! Το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται.