"Απλή αναλογική: ιστορικό χρέος ή αντιπερισπασμός;"

Εκλογικό νόμο έχω, τι άλλο θέλετε!

Άλλα λόγια να αγαπιόμαστε η κουβέντα για τον εκλογικό νόμο. Μια ευκαιρία για την κυβέρνηση να πουλήσει λίγο αριστεροσύνη, μέσα στην καταιγίδα αντιλαϊκής πολιτικής, ώστε να δικαιολογήσει τον τίτλο της "αριστερής κυβέρνησης", νομοθετώντας, όχι για τα καθημερινά προβλήματα του κόσμου, όπως της ζητήθηκε από ένα σημαντικό κομμάτι του ελληνικού λαού το Γενάρη του 2015, και σε κάποιο βαθμό και τον Σεπτέμβρη, αλλά για ένα ζήτημα που έχει γίνει βέβαια πολύς λόγος στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, και που όμως βρίσκεται εκτός επικαιρότητας σήμερα. Η απλή αναλογική. Η...σχεδόν απλή αναλογική, αν κρίνουμε από τις προθέσεις της κυβέρνησης.

Σύμφωνα πάντα με το πρόγραμμα του ΣυΡιζΑ, η ψήφιση της απλής αναλογικής αποτελεί "ιστορικό χρέος" για την "Πρώτη Φορά Αριστερά" γιατί ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή των διεκδικήσεων της Αριστεράς, ποιας Αριστεράς όμως, αυτής που διεκδικούσε κομμάτι στη θεσμική εκπροσώπηση και έβλεπε τους διάφορους αγώνες να έχουν αφετηρία και κατάληξη στις εκλογικές αναμετρήσεις. Να το διευκρινίσουμε. Για την επίσημη (τουλάχιστον) Αριστερά, ΕΔΑ πριν και ΚΚΕ-ΚΚΕ εσ. μεταπολιτευτικά, το ζήτημα του εκλογικού συστήματος ήταν κομβικό, διότι πάρα πολλοί συνδικαλιστικοί αγώνες σταματούσαν ενόψει προετοιμασίας για τις εκλογές ή εκφυλίζονταν ή δεν ξεκινούσαν καν-αν έπεφταν μέσα σε προεκλογική περίοδο-και στις εκλογές τελικά έπεφτε "κόφτης" βουλευτών, τα καλπονοθευτικά συστήματα που βάζανε στο σημάδι ειδικά την Αριστερά, και που ματαιώνανε-εν μέρει-τον κεντρικό στόχο της κοινοβουλευτικής ενίσχυσης που είχε μπει.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα ήταν οι εκλογικοί νόμοι "ενισχυμένης" αναλογικής του Καραμανλή 1977-1981-1985 στους οποίους η συμμετοχή ενός κόμματος στη β' κατανομή (τα αδιάθετα υπόλοιπα της α' κατανομής) απαιτούσε  ποσοστό 17% (θυμάστε ίσως το σύνθημα "ΚΚΕ-Αλλαγή-Δεύτερη Κατανομή"), το οποίο με τους τότε συσχετισμούς αδυνατούσε να πιάσει ένα κόμμα της Αριστεράς, αλλά και άλλα μικρά δεξιά και κεντρώα κόμματα. Τα αδιάθετα της β' κατανομής τα καρπωνόταν το πρώτο κόμμα. Πηγαίνοντας ακόμα πιο παλιά, τη δεκαετία του '50, εφαρμόστηκε πλειοψηφικό σύστημα (μονοεδρικές περιφέρειες που ο πρώτος παίρνει την έδρα), με τη συναίνεση Δεξιάς και Κέντρου και την απαίτηση της Πρεσβείας, το οποίο πριμοδοτούσε τα μεγάλα κόμματα εξουσίας σε τέτοιο βαθμό που, παραδείγματος χάρη, το 1952 η ΕΔΑ με 9,55% δεν εξέλεξε κανέναν βουλευτή!
Επιστρέφοντας στο σήμερα, έχουμε ένα εκλογικό σύστημα που έχει κατώφλι εκπροσώπησης το 3% και μπόνους 50 εδρών για τον πρώτο, δηλαδή δημιουργεί μια διπλή νοθεία, αρχικά εις βάρος των μικρών (κάτω του 3%) υπέρ των μεγάλων και στη συνέχεια εις βάρος όλων υπέρ του πρώτου. Το εκλογικό σύστημα που επίσης αποκαλέστηκε σύστημα "ενισχυμένης" αναλογικής (ίδια είναι η φιλοσοφία) παραλλάσσεται συνεχώς από το 1993 κρατώντας σταθερό το κάτω όριο και προσαυξάνοντας το μπόνους. Τριάντα έδρες αρχικά, σαράντα στη συνέχεια και πενήντα σήμερα. Και εδώ ένας από τους χαμένους είναι η Αριστερά, είτε αυτή που δεν κατάφερνε να μπει στο κοινοβούλιο, λόγω του ορίου, είτε αυτή που έβλεπε να βγάζει πολύ λιγότερους βουλευτές από αυτούς που θα της αναλογούσαν, μπροστά στην κεντρική επιδίωξη να σχηματιστούν σταθερές μονοκομματικές κυβερνήσεις. Στο ζόρι τους, δε, να σχηματιστεί πάση θυσία αυτοδύναμη κυβέρνηση προέκυψε τελικά αυτός ο εκτρωματικός εκλογικός νόμος που έβγαζε και πολλά παράλογα αποτελέσματα, σαν αυτά που αναφέρει σε συνέντευξή του ο εκλογικός αναλυτής Ηλίας Νικολακόπουλος στον διαδικτυακό τόπο της εφημερίδας "Πριν" (4/3/2013):

"Αν υπάρχουν δύο ισχυρά κόμματα, της τάξης του 40% το καθένα, το σύστημα λειτουργεί. Όταν όμως το 30% είναι πλέον οροφή για τα μεγάλα κόμματα, όπως ήταν στις τελευταίες διπλές εκλογές, τότε το πριμ που δίνεται δεν εξασφαλίζει αυτοδυναμία. Προφανώς, αυτό το εκλογικό σύστημα που ίσχυσε στις δύο τελευταίες αναμετρήσεις χρειάζεται αλλαγή, κατ’ αρχάς, για το αντιδημοκρατικό στοιχείο του πριμ. Επιπλέον, όταν εφαρμόζεται σε κόμματα κάτω του 40%, οδηγεί σε τρελά αποτελέσματα. Τον Μάιο η ΝΔ στα Χανιά ήταν πέμπτο κόμμα με 8% και όμως εξέλεξε 3 βουλευτές έναντι 1 του ΣΥΡΙΖΑ. Στην Κρήτη τον Ιούνιο το ΠΑΣΟΚ κατέγραψε το καλύτερο ποσοστό του πανελληνίως, πήρε 18% και έβγαλε έναν βουλευτή. Στην Πελοπόννησο έχει εκλέξει τρεις βουλευτές, με ποσοστό ελαφρώς ανώτερο του 10%! Η ΝΔ στη Β΄ Αθηνών τον Μάιο πήρε 12% και έβγαλε 14 βουλευτές. Τον Ιούνιο όμως που υπερδιπλασίασε το ποσοστό της και πήρε πάνω από 26%, έβγαλε 13 βουλευτές! Οδηγεί λοιπόν σε αλλοίωση της λαϊκής ψήφου."

Ο εκλογικός νόμος Κούβελα-Σκανδαλίδη-Παυλόπουλου έφαγε πλέον τα ψωμιά του. Αυτό το αναγνωρίζουν όλα τα κόμματα, σχεδόν και η ΝΔ. Η ανωμαλία που προκαλεί είναι τεράστια και δημιουργεί και αντιδράσεις, ειδικά τώρα που πολλοί ψηφοφόροι εγκατέλειψαν τα κόμματα του πάλαι ποτέ δικομματισμού. Και εδώ ο ΣυΡιζΑ έρχεται κατά κάποιο τρόπο να "εκσυγχρονίσει" το τοπίο, νομοθετώντας ουσιαστικά υπέρ του σχηματισμού ευρύτερων κυβερνήσεων συνεργασίας, κάτι το οποίο επιθυμεί σαφώς και δηλωμένα και η Τρόικα, όχι την απλή αναλογική ντε και καλά, αλλά την συνεργασία των λεγόμενων μνημονιακών δυνάμεων, απ' την στιγμή που ο συσχετισμός δυνάμεων στην Ελλάδα είναι έτσι όπως είναι. Συν τοις άλλοις, αποδυναμώνει τη μελλοντική θέση της ΝΔ που ήδη συγκεντρώνει μεγάλες πιθανότητες να διαδεχτεί το ΣυΡιζΑ.
Όμως το όριο του 3% παραμένει. Άρα παραμένει και ένα μεγάλο ποσοστό νόθευσης του εκλογικού αποτελέσματος. Ναι, αλλά μικρότερο από πριν, θα πει η κυβέρνηση. Αυτά είναι αστεία επιχειρήματα. Ή θεωρείς ότι το ποσοστό που παίρνει ο καθένας μεταφράζεται και σε ανάλογες έδρες, στο κοινοβούλιο, στα δημαρχεία και στις συνδικαλιστικές οργανώσεις, τίμια, καθαρά και δημοκρατικά, δηλαδή αντιμετωπίζεις τις εκλογές ως μια κάποια αποτύπωση των συσχετισμών που πρέπει να είναι απόλυτα αντίστοιχη με την εκπροσώπηση ή μπαίνεις στην λογική της "υψηλής πολιτικής", του σκοπού που αγιάζει τα μέσα. Δεν υπάρχει ολίγον έγκυος. 
Δηλαδή, να μην ψηφίσει την απλή αναλογική ο ΣυΡιζΑ; Αυτό λες; Όχι, λέω ότι η κουβέντα είναι τουλάχιστον παραπλανητική. απ' την μια γιατί είναι εντελώς έξω από την πολιτική κατεύθυνση που ακολουθεί η κυβέρνηση ΣυΡιζΑ-ΑνΕλλ, και το χάπι δεν χρυσώνεται με τέτοια τερτίπια, και απ' την άλλη είναι μάλλον αδύνατο ούτως ή άλλως να συγκεντρώσει η πρόταση τους 200 βουλευτές και να περάσει για τις επόμενες εκλογές, και αυτό το ξέρει η κυβέρνηση. Εντωμεταξύ αρχίζουν οι προσθέσεις και οι αφαιρέσεις.

Δημοσκόπηση για το Tvxs.gr (13-17 Ιουνίου 2016)

Στα διακόσια αυτά απαιτούμενα κουκιά, θα πρέπει να προσμετρηθούν και αυτά της Χρυσής Αυγής, η οποία αντιμετωπίζει ένα δίλημμα, που προσπαθεί να το λύνει συνήθως οππορτουνιστικά, ανάλογα με το τι λέει η κοινή γνώμη στις δημοσκοπήσεις: Να συμβάλλει στην αποσταθεροποίηση και να ενισχύσει τη θέση της με λίγους βουλευτές παραπάνω ή να το παίξει "υπεύθυνη" δύναμη που δεν θέλει και καλά ακυβερνησία; Πιθανότερο είναι το πρώτο σενάριο που- επιπλέον-τους φέρνει να υιοθετούν (άλλο) ένα σύνθημα της Αριστεράς, πάγια τακτική των απανταχού νεοφασιστών για να απενοχοποιηθούν στα μάτια του λαού.  Πιθανόν όμως είναι και να κινηθεί προς το δεύτερο, αφού αφενός τα άμεσα οφέλη από το πρώτο θα είναι μικρά, αφετέρου γιατί οι 200 ψήφοι δεν προβλέπεται να συγκεντρωθούν, αλλά και επειδή, τουλάχιστον όσο διαρκεί η δίκη της, πασχίζει να δείξει ένα άλλο πρόσωπο, όχι του παρακρατικού τραμπούκου, αλλά του υπεύθυνου συνομιλητή της Δεξιάς. Δύσκολο να γίνει πρόβλεψη. Στη δημοσκόπηση πάντως για λογαριασμό του tvxs.gr οι ψηφοφόροι τους εμφανίζονται διχασμένοι, 50-50, ακριβώς όπως και στο δημοψήφισμα του Ιούλη. Αυτό εξηγεί πολλά για την τακτική της, όπως και για την καθυστέρησή της να πει ανοιχτά τι θα πράξει. Και ο ΣυΡιζΑ κουβέντα δε βγάζει για όλα αυτά...
Στους διακόσιους θα πρέπει αναγκαστικά να προστεθούν και βουλευτές του ΠαΣοΚ, το οποίο με τη σειρά του αντιμετωπίζει το εξής πρόβλημα: Ο Βενιζέλος τάχθηκε παλιότερα υπέρ της αλλαγής του εκλογικού νόμου, τάχα μου για να πιέσει το ΣυΡιζΑ, και τώρα πιέζεται αυτός. Δηλαδή, η διάδοχός του. Οι ομόσταβλοι της Ευρώπης (Σούλτς, Πιντέλλα και σια) απαιτούν κυβερνήσεις συνεργασίας (ακόμα και με επικεφαλής το ΣυΡιζΑ), που για να να μην γέρνουν προς τη μια μεριά θα πρέπει να καταργηθεί/μειωθεί το μπόνους των 50 εδρών. Το ΠαΣοΚ όμως βρίσκεται σε μια φάση που προσπαθεί να ανασυγκροτήσει τα απομεινάρια του κεντρώου χώρου και είναι απίθανο να μην εφαρμόσει σκληρή γραμμή στο θέμα του εκλογικού νόμου. Το προσάρτημα της ΔημΑρ πάντως δήλωσε ότι θα ψηφίσει τον νέο εκλογικό νόμο, και τουλάχιστον σ' αυτό ο Τσίπρας πέτυχε μια μικρή νίκη: Τους ανακάτεψε, αλλά εδώ που τα λέμε τα θέλουνε και τα παθαίνουνε! Ο τρίτος-εν δυνάμει-εταίρος, ο Σταύρος Θεοδωράκης, επέλεξε να συμπλεύσει με τη ΝΔ, γεγονός καθόλου τυχαίο, και σίγουρα επίσης ανησυχητικό για το ΠαΣοΚ. Εκτός αν ισχυριστεί κάποιος ότι το "Ποτάμι" είναι κόμμα...αρχών.
Πολιτική αλά καρτ δεν γίνεται. Δεν γίνεται να κόβεις μισθούς και συντάξεις, να ξεπουλάς δημόσια περιουσία, να ενισχύεις την εξάρτηση της χώρας, τη λιτότητα, την καταστολή και να πατσίζεις με εκλογικούς νόμους. Ιστορικό χρέος της Αριστεράς δεν είναι να φέρει την απλή αναλογική, είναι να αλλάξει την κοινωνία, και οι συνολική της τακτική πρέπει να συμφωνεί με αυτό. Και στο κάτω-κάτω της γραφής, τι είναι πια η απλή αναλογική στις βουλευτικές εκλογές, ένα εκλογικό σύστημα είναι και τίποτα άλλο. Δεν θυμάμαι να υπάρχουν νεκροί, τραυματίες ή συλληφθέντες σε διαδηλώσεις με αυτό το αίτημα.