ΓΙΑΤΙ ΜΠΑΜΠΑ;: Μικρά της Ιστορίας ΙΙ (Γιατί έμεινε το άγαλμα του τσάρου;)

Τετάρτη 1 Νοεμβρίου 2017

Μικρά της Ιστορίας ΙΙ (Γιατί έμεινε το άγαλμα του τσάρου;)

Το άγαλμα του τσάρου Αλέξανδρου ΙΙΙ

Η παράξενη διατήρηση ενός τσαρικού μνημείου στη Σοβιετική Ένωση

Όταν μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ανακηρύχτηκε η κυβέρνηση των σοβιέτ των εργατών-αγροτών-στρατιωτών, ένα από τα θέματα που την απασχόλησαν ήταν η απεικόνιση της ιστορίας και των ιστορικών προσώπων με αγάλματα στις πλατείες. Ξεκίνησαν να κατασκευάζονται γλυπτά που απεικόνιζαν καταρχήν τους μεγάλους επαναστάτες, τον Μαρξ, τον Ένγκελς, τον Σπάρτακο, το Ροβεσπιέρο, το Δαντών, ακόμα και τον Μπακούνιν, και φυσικά να γκρεμίζονται τα αγάλματα των τσάρων, τα σύμβολα μιας καταπίεσης αιώνων. Από τους τσάρους δεν έμεινε κανένας, εκτός τον Μέγα Πέτρο που διατηρήθηκε για ιστορικούς λόγους, επειδή ήταν η πρώτος ηγέτης της Ρωσσίας. Όλοι οι υπόλοιποι οδηγήθηκαν στα χυτήρια ή διαλύθηκαν με τις βαριοπούλες. Υπήρχε όμως μια περίεργη εξαίρεση: το μπρούτζινο έφιππο άγαλμα του τσάρου Αλέξανδρου ΙΙΙ (πατέρα του τελευταίου της δυναστείας των Ρομανώφ, Νικολάου ΙΙ) στο Πέτρογκραντ, μπροστά από το σιδηροδρομικό σταθμό του Υπερσιβηρικού, το οποίο έμεινε στη θέση του μέχρι το 1937, οπότε αποθηκεύτηκε σε μουσείο. Το γιατί έμεινε ετούτο το άγαλμα, ενός μεγάλου δυνάστη των λαών της Ρωσσίας, ήταν φυσικά μια απορία όσων επισκέπτονταν μέχρι τότε τη Σοβιετική Ένωση.

Είπαν ότι το άγαλμα διατηρήθηκε για να θυμίζει τον τουφεκισμό του αδερφού του Λένιν, μετά την αποτυχημένη προσπάθεια αυτού και των συντρόφων του της επαναστατικής οργάνωσης "Ναρόντναγια Βόλια" ("Λαϊκή θέληση") να καθαρίσουν τον συγκεκριμένο τσάρο. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει, διότι όλα τα άλλα αγάλματά του διαλύθηκαν, αλλά ούτως ή άλλως είναι παράλογο να συνέβη γι αυτό το λόγο. Γιατί να διατηρηθεί ειδικά εκείνο; Και γιατί να διατηρηθεί σε πλατεία και όχι εξαρχής σε μουσείο; Από που κι ως που να παραμείνει άγαλμα του θύτη, αντί να κατασκευαστεί ένα του θύματος;

Ο λόγος έχει να κάνει με το άγαλμα αυτό καθαυτό, δηλαδή με την αισθητική του. Δείχνει το άλογο να υποφέρει υπό το βάρος του τσάρου! Η πλάτη του έχει λυγίσει και το κεφάλι του δείχνει να αγκομαχά από την προσπάθεια να τον σηκώσει. Το άλογο είναι ο λαός της Ρωσσίας που τυραννήθηκε από τους τσάρους. Και παρέμεινε εκεί για να θυμάται ο λαός του Λένινγκραντ τη δυστυχία που ο ίδιος αποτίναξε.

Ο γλύπτης, πρίγκηπας Πάολο Τρουμπετσκόυ, ο οποίος ήταν μέλος της βασιλικής οικογένειας δεν το έκανε επίτηδες [1]. Ήταν αφοσιωμένος τσαρικός. Ίσως ήθελε να δείξει το πως φαντάστηκε έναν (και στην πραγματικότητα) χοντρό τσάρο πάνω στο μετρίων διαστάσεων άλογό του (σαν μουλάρι είναι), και να δημιουργήσει ένα άγαλμα που να διαφέρει από τα συνηθισμένα. Ήθελε να εντυπωσιάσει, να δείξει μια ισχυρή φιγούρα πάνω σε ένα υποταγμένο άλογο, δηλαδή μια αντίθεση που θα κολακεύσει το πρόσωπο του θέματος. Πέτυχε μάλλον το αντίθετο. Αν και σε κάποιους άρεσε, πολλοί της βασιλικής οικογένειας το χαρακτήρισαν άσχημο και περιηγητές της εποχής ανέφεραν ότι ο λαός του Πέτρογκραντ το θεωρούσε το ασχημότερο άγαλμα που είχε η πόλη. Στην εντύπωση αυτή σίγουρα έπαιξε ρόλο και η κακή φήμη που είχε ο συγκεκριμένος τσάρος.

Και έτσι, οι μπολσεβίκοι το άφησαν στη θέση του για άλλα είκοσι χρόνια, μέχρι το 1937, όταν πια είχε περάσει πολύς καιρός από την εκτέλεση των τσάρων και λίγα πράγματα πια θύμιζαν την παλιά κοινωνία. Το άγαλμα του εξαιρετικά μισητού τσάρου τοποθετήθηκε στην εσωτερική αυλή ενός μουσείου (ούτε τότε καταστράφηκε!) και το 1994 πήρε τη θέση που κατείχε το θωρακισμένο όχημα που χρησιμοποιούσε ο Λένιν στις ανοιχτές ομιλίες του, μπροστά από το Μαρμάρινο Παλάτι.

Σημειώσεις:

[1]: Ο Τρουμπετσκόυ, κατά μια άλλη εκδοχή, είπε "εγώ απλά έφτιαξα ένα ζώο πάνω σε ένα άλλο ζώο"

Ευρετήριο Μικρών της Ιστορίας
-Μικρά της Ιστορίας Ι (Η δήθεν ανακωχή του ποδηλάτη)

ΓΙΑΤΙ ΜΠΑΜΠΑ;

Μικρά της Ιστορίας

Τετάρτη 1 Νοεμβρίου 2017

Μικρά της Ιστορίας ΙΙ (Γιατί έμεινε το άγαλμα του τσάρου;)

Το άγαλμα του τσάρου Αλέξανδρου ΙΙΙ

Η παράξενη διατήρηση ενός τσαρικού μνημείου στη Σοβιετική Ένωση

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου