Και τώρα τί για το ΠαΣοΚ;

Το ΠαΣοΚ σε μετάβαση

Νέα και παλιά υλικά αμφίβολης ποιότητας

Αυτό που επαναλάμβαναν τα στελέχη του ΠαΣοΚ μετά και τον δεύτερο γύρο των εσωκομματικών (ουσιαστικά) εκλογών τους ήταν μια παραλλαγή του γνωστού "κουφάλα νεκροθάφτη δεν ξοφλήσαμε ακόμα". Το ΠαΣοΚ είναι εδώ, όχι βεβαίως δυνατό, αλλά εδώ σίγουρα. Και με κάποιες προοπτικές. Ως προς το ποιες είναι αυτές, θα δείξει.
Αναμφίβολα το ΠαΣοΚ είναι σε μεταβατικό στάδιο και αυτό φάνηκε στις εκλογές ανάδειξης του επικεφαλής του "νέου φορέα", όπου η ουσιαστική πολιτική κουβέντα απουσίασε παντελώς. Η ίδια η φυσιογνωμία του συμμαχικού σχήματος θα συζητηθεί προσεχώς-έτσι είπανε. Πρωτοφανές. Το νούμερο των υποψηφίων ήταν επίσης απίστευτο: Αρχικά δέκα, που έγιναν εννιά. Ο αποχωρήσας από την κούρσα Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος (ο οποίος άρθρωνε και έναν πολιτικό λόγο) αποσύρθηκε επειδή έκανε εγχείριση στο πόδι. Κάτι επίσης πρωτοφανές για μια-υποτίθεται-σημαντική πολιτική αναμέτρηση. Για ποδοσφαιρική αναμέτρηση όχι (όπως την φανταστήκαμε στο άρθρο PASOK F.C.). Μα τελικά πόσο πολιτική ήταν αυτή; Οι δέκα, ή σωστότερα οι τέσσερις που πήραν αξιοπρεπές ποσοστό συν οι υπόλοιποι, εξέφραζαν άραγε συγκροτημένες και διακριτές πολιτικές πλατφόρμες; Η απάντηση είναι όχι.

Τι να ΠΑω να ψηφίΣΟΚ; (το παράπονο του πασοκατζή)

Δεν ήθελα τον Σταύρο, ούτε να ρίξω μαύρο
Δέν ήθελα κάτι, που να μοιάζει στον Μανιάτη
Γιατί με τον Καμίνη, ανάθεμα ποιος θα μείνει
Μα όχι κι Ανδρουλάκη, να με σέρνουν σα σκυλάκι
Σκέφτηκα τη Γεννηματά, μα δεν κάνει σαματά
Ή ακόμα και το Γάτσιο, για να παίξω κατενάτσιο
Αλλα όχι το Ραγκούση, τον πασόκο δίχως μούσι
Α, ξέχασα τον Τζιώτη, μα δε ψηφίζω ό,τι κι ό,τι
Κι ούτε ψήφισα τον Πόντα, σα να λέμε από σπόντα.
Και σοβαρά τους είπα, μα δεν υπάρχει τσίπα;
Ο Θεός να μας φυλάξει, το ΠΑΣΟΚ μας να αλλάξει
Τάληρο τους έδωκα, κρατήστε και τα ρέστα
Ευχαριστούμε σύντροφε, μάλε βράσε χέστα.

Η βασική τους διαφοροποίηση αφορούσε την τοποθέτηση του "νέου φορέα" στον περιορισμένο χώρο ανάμεσα στο ΣυΡιζΑ και τη ΝΔ. Άλλος ήταν κάθετος κατά της συνεργασίας με το ΣυΡιζΑ (πχ ο Σταύρος Θεοδωράκης), άλλος κάθετα κατά της ΝΔ (πχ ο Φραγκίσκος Ραγκούσης), άλλος έθετε προϋποθέσεις και για τους δυο και ίσως πιο πολύ ξεχώρισε η άποψη της τελικής νικήτριας Φώφης Γεννηματά, η οποία βάζει ως βασικό όρο για μελλοντική συνεργασία με τον Τσίπρα το να σπάσει η συμμαχία ΣυΡιζΑ-ΑνΕλ. Κάτι που μπορεί να συμβεί, αν στις επόμενες εκλογές δεν μπει ο Καμμένος στη βουλή. Η αλήθεια είναι ότι οι πασοκογενείς, οι οποίοι επικράτησαν κιόλας συντριπτικά, προβληματίζονται πάρα πολύ με τον Μητσοτάκη. Ο Θεοδωράκης και ο Γιάννης Καμίνης όχι, και ειδικά αυτοί είναι που στηρίχτηκαν από τα νεοδημοκρατικά ΜΜΕ. Για τους ΠαΣοΚογενείς παραείναι δεξιά η ατζέντα της ηγετικής ομάδας της ΝΔ και τον τελευταίο καιρό σιγοψιθυρίζεται ακόμα και από τα ηλεκτρονικά έντυπα του χώρου της Δεξιάς ότι υπάρχει η πιθανότητα να χάσει καμιά ώρα τις επόμενες εκλογές, έτσι που ο Μητσοτάκης άγεται και φέρεται, παρά το μεγάλο δημοσκοπικό προβάδισμα που διατηρεί. Στη βουλή άλλωστε έχουν σημειωθεί διαφοροποιήσεις του ΠαΣοΚ από την αντιπολιτευτική τακτική της ΝΔ. Δεν ήταν έτσι πάντα.  

Ποιο είναι το επόμενο πολιτικό σκηνικό; Κανείς δεν μπορεί να το απαντήσει, πόσο μάλλον οι πασοκατζήδες που βρίσκονται στο περιθώριο των εξελίξεων. Δεν τις καθορίζουν. Και ως εκ τούτου δεν το απαντάνε. Αναγκαστικά όμως δεν απορρίπτουν την στοίχιση με τον έναν ή τον άλλον, και έτσι παρέμεινε ο κεντριστικός ρόλος της Γεννηματά. Το ΠαΣοΚ δεν μπορεί να παίξει, χωρίς ενεργή λαϊκή βάση, εντελώς αυτόνομο ρόλο. Ούτε όμως αποσύρθηκε από το πολιτικό σκηνικό. Αποτελείται από στελέχη επαγγελματιών σωματείων, πρώην υπουργούς, μεγαλοσυνδικαλιστές που λειτουργούν με τις σφραγίδες τους και αξιωματούχους της τοπικής αυτοδιοίκησης. Έχει ειδικό βάρος ακόμα. Δεν είναι λίγοι οι 210.000 μέλη και "φίλοι" που ψήφισαν για τη δεδομένη συγκυρία στην οποία βρίσκεται το κόμμα. Τα στελέχη του δεν ανέγνωσαν όμως καλά την πραγματικότητα. Άσχετα με το τι λέγανε για ψυχολογικά όρια συμμετοχής, περίμεναν οι πρώην ψηφοφόροι τους που στήριξαν το ΣυΡιζΑ το 2015 και απογοητεύτηκαν οικτρά να αρχίσουν να επιστρέφουν, και αυτό να φανεί στη διαδικασία. Δεν επιστρέφουν, τουλάχιστον μαζικά. Αλλιώς θα παρατηρούσε κανείς ενθουσιασμό, ένταση της αντιπαράθεσης με την κυβέρνηση και φυσικά πολύ μεγαλύτερη συμμετοχή. Αντιθέτως, η διαδικασία ήταν άνευρη. 

Πληρώνει το ΠαΣοΚ τις κολοσσιαίες αμαρτίες του; Φυσικά, αλλά δεν είναι μόνο αυτό: δεν έχει διακριτό πολιτικό στίγμα. Η κακόφημη παλιά φρουρά του κόμματος, οι σημιτικοί και ο ίδιος ο Σημίτης, έχει λουφάξει. Αυτοί που παλέψανε για την αρχηγία ήταν μετριότατοι πολιτικοί και αυτό φάνηκε στο λόγο τους. Ικανότερη, όντως, φαίνεται η Γεννηματά για τον προσωρινό ρόλο που της έχει ανατεθεί, δηλαδή να συσπειρώσει σε πρώτη φάση όσα κατακερματισμένα κομμάτια έχουν απομείνει ορφανά στον κεντρώο χώρο και δεν έχουν ενσωματωθεί στο ΣυΡιζΑ.

Δεν είναι εύκολο αυτό το έργο διότι όλοι αυτοί που πήραν μέρος στη διεκδίκηση της αρχηγίας θέλουνε ενεργούς ρόλους και (φυσικά) καρέκλες. Και το ΠαΣοΚ δεν είναι στην εξουσία για να τους τις εγγυηθεί. Και σίγουρα το έργο εμποδίζεται απ' την απογοήτευση που νιώθουν που ο ΣυΡιζΑ δεν καταρρέει σήμερα σαν κυβερνητικό σχήμα. Γιατί είναι πλήρως ευθυγραμμισμένος με τις ΗΠΑ-ΕΕ και ο εξωτερικός παράγοντας έχει πλεόν χαλαρώσει τις πολιτικές πιέσεις. Αν θυμηθεί κανείς παλιότερα, επί Βαγγέλη Βενιζέλου, όλη η αντιπολιτευτική τακτική του ΠαΣοΚ ήταν η επανάληψη των πιέσεων της Κομισιόν.  Η ομάδα της Γεννηματά δείχνει να έχει αντιληφθεί ότι η κατάσταση έχει αλλάξει και δεν κόβει γέφυρες. Όμως κατοχυρώθηκε μια γερή απειλή για τη διάδοχη κατάσταση, με το ποσοστό του Νίκου Ανδρουλάκη, που δείχνει επίσης ότι οι ευαγγελοβενιζελικοί δεν είναι τελειωμένοι. Το πρόβλημα προσανατολισμού του ΠαΣοΚ θα διαιωνιστεί και μέχρι το συνέδριό του, αλλά για την ώρα δεν τους νοιάζει. Βλέποντας και κάνοντας. Και περιμένοντας. Άλλωστε το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα μπορεί ανα πάσα στιγμή να ρευστοποιηθεί. Τέτοια είναι η κατάσταση της μνημονιακής εξαρτημένης Ελλάδας.