Τελικά ζει ο Κόρτο Μαλτέζε;

Η Αναβίωση του Κόρτο Μαλτέζε

Είναι πράγματι;

Ο Κόρτο Μαλτέζε έχει πεθάνει προ πολλού, η ζωή του σταμάτησε στον Ισπανικό Εμφύλιο πόλεμο. Έτσι μας πληροφόρησε ο δημιουργός του Ούγκο Πραττ στο έργο του "Οι Σκορπιοί της Ερήμου" (Gli Scorpioni del Deserto"), το οποίο δεν είχε πρωταγωνιστή τον Κόρτο. Ο Πραττ μας είπε-ολίγον αυθαίρετα-ότι υπάρχει ένα πρόωρο τέλος στις ιστορίες του ήρωά του. Το οποίο δεν μας το διηγήθηκε κιόλας. Το 1995 πέθανε και ο Πραττ, σε ηλικία μόλις 68 ετών. Είχε και ο ίδιος ένα πρόωρο τέλος. Από την εικοστή ένατη και τελευταία ιστορία με πρωταγωνιστή τον Κόρτο (το "Mu"-εκδόθηκε το 1991), τα ίχνη του γνωστού ήρωα χάθηκαν οριστικά. Ό,τι έζησε έζησε και ό,τι μάθαμε για αυτόν το μάθαμε. Δεν προστέθηκε τίποτα, εκτός  της πληροφορίας του θανάτου του στο πλευρό των Δημοκρατικών η οποία δόθηκε πολύ πριν την 29η ιστορία του. Λογικά, αν ζούσε περισσότερο ο Πραττ, ενδεχομένως νέες περιπέτειες του Κόρτο να δημιουργούνταν, η αφήγηση να συνεχιζόταν και η εικόνα μας για αυτόν να ήταν πληρέστερη. Όμως δεν συνεχίστηκαν, ήταν ένας διπλός θάνατος λοιπόν και έτσι είναι ο θάνατος, δημιουργεί ένα μεγάλο κενό σ' αυτούς που μείνανε πίσω, τα εκατομμύρια των αναγνωστών, την πικρή γεύση του "δεν έμαθα τα πάντα για τον Κόρτο Μαλτέζε". Μπορείς όμως να μάθεις τα πάντα για έναν άνθρωπο;

Τον ήρωα ενός μυθιστορήματος (ναι, οι περιπέτειες του Κόρτο είναι διηγήματα ουσιαστικά) τον ζεις εσύ ο ίδιος μέσω του συγγραφέα του. Ζείτε μαζί στις ιστορίες του, ο ήρωας αποκτά σάρκα και οστά, ο συγγραφέας δεν είναι άλλος από εσένα τελικά, όχι ο χαρακτήρας που δημιούργησε-κι ας ψάχνεις σημεία ταύτισης μ' αυτόν. Ο,τι βλέπεις είναι αυτό που βλέπει κι εκείνος, όπως τον βλέπει τον βλέπεις κι εσύ. Η οπτική του, που καθορίζει με συγκεκριμένο τρόπο τον κεντρικό ήρωα, είναι μοναδική και με αυτήν ταυτίζεσαι κατά κάποιο τρόπο. Και τι γίνεται όταν πεθάνει (ή σταματήσει να αφηγείται) ο συγγραφέας; Χάνεται η οπτική αυτή, αλλά επειδή εσύ ζεις ακόμα, τότε αυτός που εξαφανίζεται τελικά είναι ο ήρωας, όχι εσύ.

Ό,τι προστεθεί πλέον είναι αφήγηση κάποιου άλλου, είναι πληροφορίες από δεύτερο χέρι. Είναι σαν να σου λένε ιστορίες ενός αγαπημένου σου προσώπου που πέθανε. Πιστές ή όχι, είναι ιστορίες που έζησαν άλλοι, όχι εσύ, είναι ιστορίες με τη δική τους οπτική γωνία. Έτσι και η προσπάθεια αναβίωσης του Κόρτο Μαλτέζε, είκοσι χρόνια μετά το θάνατο του Πραττ, από τους Ισπανούς Χουάν Ντίαζ Κανάλες και Ρουμπέν Πελλεχέρο. Είναι περιπέτειες όχι του Κόρτο Μαλτέζε, αλλά σχετικές μ' αυτόν, αφηγούμενες όχι από το δημιουργό του ("εσένα"), αλλά από άλλους που επίσης "τον έζησαν". Και επειδή είναι άλλοι οι αφηγητές, οι ιστορίες, το ύφος, το στυλ, η γενικότερη αίσθηση είναι όλα παραλλαγμένα. Φαίνεται ότι για να γράψουν τις καινούργιες περιπέτειες του ήρωα ξεκίνησαν απ' τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του και προσπάθησαν να τα προσαρμόσουν στην ενδιαφέρουσα ιστορία που επινόησαν. Δεν είναι μια χοντροκομμένη απόπειρα για εμπορικούς σκοπούς. Το αποτέλεσμα είναι μεν ικανοποιητικό, αλλά αυτός ο Κόρτο Μαλτέζε είναι τεχνητός, δεν είναι ζωντανός, πηγαίος όπως θα τον σκίτσαρε ο Πράττ. Ακόμα και η εικονογράφηση διαφέρει. Ελαφρά ως προς την τεχνική, αλλά διαφέρει στη σύνθεσή του με το κείμενο, δεν βρίσκω την απόλυτη ισορροπία που κατόρθωνε ο Πραττ. 

Ο νέος Κόρτο είναι ένας ηθοποιός που παίζει τον Κόρτο. Και όσοι "ζήσαμε" τον Κόρτο Μαλτέζε σαν συνοδοιπόροι στα ταξίδια του, στους αποτυχημένους έρωτές του, στις σκέψεις του, στις απογοητεύσεις και στις χαρές του, το διαπιστώνουμε αμέσως. Κάποια πράγματα δεν επαναλαμβάνονται.

Άλλο κείμενο για τον Κόρτο Μαλτέζε: "Ο ήρωας χωρίς Πατρίδα"