Παρασκευή 29 Μαρτίου 2019

Μικρά της Ιστορίας ΧV (Ο τσίφτης Αντρέας Ιωσήφ)

Ο τσίφτης



Ήταν κάποτε ένας νέος και πολλά υποσχόμενος πολιτικός, μόλις 37 χρονών, που, αν και δεξιός, είχε γίνει υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ στην κεντρώα κυβέρνηση του Νικολάου Πλαστήρα το 1952. Ήταν ο Αντρέας Ιωσήφ, δημοσιογράφος στο επάγγελμα, σύζυγος της επίσης δημοσιογράφου Μαρίας Ρεζάν. Επί κατοχής συνδέθηκε με ταγματασφαλίτικες ομάδες (ο ίδιος έλεγε ότι ήταν Χίτης) και αργότερα, στον Εμφύλιο πόλεμο, δούλευε ως δημοσιογράφος σε ακροδεξιές και δεξιές εφημερίδες ("Ελληνικό Αίμα", "Ακρόπολις" και "Απογευματινή"). Στις 5 Μαρτίου 1950 εκλέχτηκε με την ΕΠΕΚ του Πλαστήρα. Τότε συγκροτήθηκε κυβέρνηση (και εκ νέου μετά τις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951) των τριών κεντρώων κομμάτων Πλαστήρα-Σοφοκλή Βενιζέλου-Γεωργίου Παπανδρέου, από την οποία ο ελληνικός λαός ανέμενε να πάρει μέτρα για τον καταλαγιασμό της τρομοκρατίας και για την ειρήνευση. Γενικά, για την ομαλοποίηση του πολιτικού κλίματος, μετά και την ήττα του λαϊκού κινήματος το 1949. Αυτή ήταν κατεύθυνση και της εξόριστης ηγεσίας του ΚΚΕ. Το ίδιο πίστευε και ο Ιωσήφ, ο οποίος άλλαξε τις εμφυλιοπολεμικές απόψεις του, μάλλον επηρεασμένος από τις φρικαλεότητες που είδε, τα εκτελεστικά αποσπάσματα και τα βάσανα χιλιάδων εκτοπισμένων και φυλακισμένων. Και τότε η Ασφάλεια συνέλαβε τον Μπελογιάννη, με όλο το παράνομο κλιμάκιο του ΚΚΕ.



Ο Νίκος Μπελογιάννης πιάστηκε στις 20 Δεκεμβρίου 1950, μαζί με άλλα ενενήντα δυο μέλη και στελέχη του ΚΚΕ. Στις 19 Οκτωβρίου 1951 ξεκίνησε η δίκη τους (ένας από τους στρατοδίκες ήταν ο μετέπειτα δικτάτορας Παπαδόπουλος). Ως αποτέλεσμα και της αγωνιστικής στάσης των περισσοτέρων κατά τη διάρκεια της δίκης, μετά από μόλις έναν μήνα πέσανε οι καταδίκες: Δώδεκα από τους ενενήντα τρεις καταδικάστηκαν σε θάνατο με τον αντικομμουνιστικό ΑΝ.509/1947. Ένας εξ αυτών ήταν και ο Μπελογιάννης. Ο Πλαστήρας δήλωσε ότι οι θανατικές ποινές δεν θα εκτελεστούν. Οι αμερικάνοι όμως είχαν άλλη άποψη. Δυο μέρες πριν ολοκληρωθεί η δίκη, ραδιογωνιόμετρα που χρησιμοποιούσαν στο αεροπλανοφόρο "Φρανγκλίνος Ρούζβελτ", το οποίο αγκυροβολούσε εκείνες τις μέρες στον Πειραιά, ανακάλυψαν τους ασυρμάτους του ΚΚΕ  στο Φάληρο. Μέσω αυτών επικοινωνούσε το παράνομο κλιμάκιο με την εξόριστη καθοδήγηση του κόμματος στο Βουκουρέστι.

Ο Μπελογιάννης προσήχθη μαζί με άλλους είκοσι οκτώ σε νέα δίκη, στις 15 Φεβρουαρίου 1952, με την κατηγορία αυτήν τη φορά της κατασκοπίας, με βάση τις διατάξεις του (μεταξικού) Ν.375/1936. Την περίοδο εκείνη δρομολογούνταν και οι εκτελέσεις του ζεύγους Ροζενμπεργκ, πρώην μελών του ΚΚ Αμερικής, με την ίδια κατηγορία, της κατασκοπίας (και κλοπής των μυστικών της πυρηνικής βόμβας) προς όφελος των σοβιετικών.  Στις 1 Μαρτίου 1952 ο Μπελογιάννης καταδικάζεται ξανά (δις) εις θάνατο, το ίδιο και άλλοι πέντε σύντροφοί του. Ξεκίνησε αμέσως να εκδηλώνεται ένα πρωτόγνωρο παγκόσμιο κίνημα αντίδρασης για την απόφαση, με διαδηλώσεις και διαβήματα. Ο Πλαστήρας έλαβε 250.000 επιστολές διαμαρτυρίας. Εκτός από τους Πάμπλο Πικάσσο, Τσάρλυ Τσάπλιν, Αλβέρτο Αϊνστάιν, Ζαν Πωλ Σαρτρ και άλλους παγκοσμίως γνωστούς προοδευτικούς, μέχρι και ο Ντε Γκωλ ζήτησε να δοθεί χάρη. Η κυβέρνηση αυτήν την φορά χωρίστηκε σε αυτούς δεν επιθυμούσαν να πραγματοποιηθούν οι εκτελέσεις, αλλά που υπέκυπταν στις πιέσεις της Πρεσβείας, και σε αυτούς που ούτως ή άλλως ήθελαν τη συνέχιση της τρομοκρατίας, όπως ο υπουργός Δημόσιας Τάξης Ιωάννης Ρέντης. Το αποτέλεσμα φυσικά και στη μια και στην άλλη περίπτωση ήταν η εκτέλεση των Μπελογιάννη-Μπάτση-Αργυριάδη-Καλούμενου. Τα χαράματα της Κυριακής 30 Μάρτη 1952. Κυριακή, ούτε οι Γερμανοί δεν εκτελούσαν.

Μέσα σε όλους αυτούς που απάρτιζαν το μίνι υπουργικό συμβούλιο που θα αποφάσιζε την τύχη των κομμουνιστών ήταν και ένας νεαρός που ύψωσε το μεγάλο του ηθικό ανάστημα και τις ηθικές του αρχές: ο Αντρέας Ιωσήφ. Ο οποίος είπε σε συνέντευξη στον Στέλιο Κούλογλου το 2002:
«Είχαμε συνεδρίαση του λεγομένου μικρού υπουργικού συμβουλίου. Εξήταζε τα κάπως μυστικά ζητήματα. Και το θέμα ήταν το αποτέλεσμα της δίκης και το τι γίνεται παραπέρα. Ηταν ένα συμβούλιο στο οποίο μετείχαν μόνο ο Σοφοκλής Βενιζέλος, φυσικά ο Πλαστήρας, ο Γιώργος Καρτάλης, ένας έκτακτος άνθρωπος, έντιμος, καλός οικονομολόγος που είχε το βάρος του υπουργείου Συντονισμού, ο υπουργός Ρέντης, απόγονος του Ζαΐμη και εγώ. Και ακούω σε κάποια στιγμή να λέει ο Ρέντης: "Πόσους να στείλουμε στο απόσπασμα; Τέσσερις ή έξι;" Και φαίνεται πετάχτηκα αυθόρμητα και είπα: Κύριε Υπουργέ μιλάμε για εκτελέσεις. Δεν απήντησε αλλά μου έστειλε ένα φονικό βλέμμα (...)»

Λίγες μέρες πριν την εκτέλεση, ο Ιωσήφ δέχτηκε τη μητέρα του Μπελογιάννη στο γραφείο του. Μετά από μια έντονη συναισθηματική κουβέντα, κρατώντας το χέρι της έδωσε την υπόσχεση:
«Άκουσε μάνα, δεν μπορώ να υποσχεθώ ότι κάποιος άλλος θα προστατεύσει εσένα και το γιο σου. Το μόνο που μπορώ να υποσχεθώ είναι ότι όσον αφορά εμέ, αν ο μη γένοιτο, γίνουν οι εκτελέσεις, εγώ θα φύγω από αυτή την καρέκλα.»

Την Κυριακή το πρωΐ μαθαίνει από το ραδιόφωνο ότι πριν λίγες ώρες εκτελέστηκε ο Μπελογιάννης. Σηκώνει αμέσως το τηλέφωνο, παίρνει τους δημοσιογράφους και τους ανακοινώνει ότι παραιτείται: «Παρακαλώ πολύ να μεταδώσετε στο επόμενο δελτίο ότι ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Ιωσήφ παραιτήθηκε το πρωί. Όπως το είπα. Ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα». Ούτε δέχτηκε να συζητήσει ανάκληση κλπ. Ο Ιωσήφ δεν ξαναπολιτεύτηκε. Εκεί τελείωσε η πολιτική καριέρα του, οριστικά και αμετάκλητα. Την «κατέστρεψε για τον εχθρό του» - έτσι χαρακτήρισε στην συνέντευξή του τον Μπελογιάννη. Του αφαιρέθηκε και η πρακτόρευση του διεθνούς ημερήσιου Τύπου που είχε ως επάγγελμα.
Κέρδισε όμως κάτι πολύ σπουδαίο: Άγνωστοι σε αυτόν που περνούσαν έξω από το σπίτι του τού φώναζαν: "ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΙΩΣΗΦ ΤΣΙΦΤΗ!" και έφευγαν.

Τσίφτης: (αλβ. ή τουρκ.) ο ικανός, ο άξιος άνθρωπος.
Γειά σου: Ευχή. (Να έχεις την υ)γειά σου.

Πηγές:
https://www.rizospastis.gr/story.do?id=5613185
https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=26/3/2011&id=13322&pageNo=11
http://kalodia.blogspot.gr/2009/03/30-1952.html
http://www.pronews.gr/istoria/560353_i-istoria-toy-nikoy-mpelogianni-foto
https://www.youtube.com/watch?v=DC5XUN3tyuE

-Μικρά της Ιστορίας Ι (Μύθοι και αλήθειες πίσω από δυο διάσημες αυτοκτονίες)
-Μικρά της Ιστορίας ΙΙ (Το άγαλμα του τσάρου Αλεξάνδρου ΙΙΙ)
-Μικρά της Ιστορίας ΙΙΙ (Ποιος σκότωσε τον "Κόκκινο Βαρώνο";)
-Μικρά της Ιστορίας IV (Οι πίτσες του Γκορμπατσώφ)
-Μικρά της Ιστορίας V (Η φωτογραφία από το Γκέττο της Βαρσοβίας)
-Μικρά της Ιστορίας VI (Οι Λόρδοι Κόχραν)
-Μικρά της Ιστορίας VII (Επιχείρηση Πήτερ Παν)
-Μικρά της Ιστορίας VIIΙ (Η κατάρα του Ταμερλάνου) 
-Μικρά της Ιστορίας ΙΧ (Το τέλος του Γιοακίμ Πάιπερ)
-Μικρά της Ιστορίας Χ (Ψυχροπολεμικά Μούντιαλ)
-Μικρά της Ιστορίας ΧΙ (Στο Έβερεστ)
-Μικρά της Ιστορίας ΧΙΙ (Η μπαλαρίνα που έκρυβε τον Πρόεδρο Γκονζάλο)
-Μικρά της Ιστορίας ΧΙΙΙ (το "ΟΧΙ")
-Μικρά της Ιστορίας ΧΙV (Βιομήχανοι εναντίον βιομηχάνων)

-Μικρά της Ιστορίας ΧVΙ (Το έγκλημα που δίχασε τη Γαλλία)

3 σχόλια:

  1. Ότι έκανε βέβαια, το έκανε με τον αέρα του νικητή απέναντι στο κομμουνιστικό κίνημα και από την ασφάλεια που του έδινε η ήττα του ΚΚ. Ούτε θα του περνουσε από το μυαλό κάτι τέτοιο πριν από μερικά χρόνια, ούτε φυσικά τον αθωώνει για τις υπηρεσίες και τα εγκλήματα της αντίδρασης που με τόσο συνέπεια υπηρέτησε. Ίσως να εξέφραζε μια πρώιμη μάλλον για το σύστημα, ταση ενσωματωσης του λαϊκού παράγοντα και με βάση τα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις που είχαν ήδη αρχίσει να διαφαίνονται στο τότε ΚΚΕ.
    Τα μεγάλα αφεντικά μάλλον είχαν άλλη εκτιμηση και πιο συνολική εικόνα της διεθνούς καταστασης και έσπρωξαν προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι δύσκολο και αρκετά αυθαίρετο να μιλήσει κάποιος για έναν άνθρωπο που δεν γνώρισε προσωπικά, παρά μόνο από όσα έχει πει σε μια συνέντευξη και έχουν πει για αυτόν σε άλλη μία.
      Εγώ νομίζω ότι ήταν ένα μεμονωμένο γεγονός και μια αρκετά προσωπική ιστορία, δηλαδή ένας άνθρωπος που ξέφυγε από τον κανόνα και έκανε μια υπέρβαση. Συμβαίνουν αυτά. Δεν είναι όλοι μπετόν αρμέ στη συμπεριφορά τους. Απέδωσα την υπέρβαση αυτή σε αυτά που είδε και άκουσε κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου και μετά, και όχι σε κάτι άλλο, γιατί κυρίως δεν θα περίμενε κανείς από έναν (πρώην) ακροδεξιό να μπει στη λογική της ενσωμάτωσης που λες (και όντως υπήρχε σε ορισμένους, αλλά κυρίως κεντρώους.

      Διαγραφή